Çatı tanziminden gaye, binamızın planına göre çatıyı meydana getiren eğik yüzeyler ile mahya yerlerini birleştirmektir.

Çatı tanziminde uygulanacak yol, bina köşelerinin açı ortaylarını uzatarak kesişen noktaları birleştirmektir.

Aşağıda değişik geometrideki bir bina çatısının tanzimi görülmektedir.

Çift çıkıntılı bir kırma çatı tanzimi
Çift çıkıntılı bir kırma çatı tanzimi

Çatı tanzimi şekillerinde belli bir standart yoktur. Tanzim, tamamen binanın geometrik şekliyle alakalıdır. Yani çatımız, bina planına bağlı olarak kare, dikdörtgen, yamuk, tek veya çift çıkıntılı, T tipli, saplamalı vb. isimler alabilir.

Çatı Tanziminin Uygulanması

Konunun başında bahsedildiği gibi çatı tanziminde izlenecek yol, bina köşelerinden açıortaylar çizerek kesişen noktaları bulmak, bu noktaları birleştirerek tepe mahyasını ortaya çıkarmaktır.

Dikdörtgen kesitli bir binanın kırma çatı biçiminde tanzim edilişi
Dikdörtgen kesitli bir binanın kırma çatı biçiminde tanzim edilişi

Değişik şekillerdeki (L tipli, H tipli, tek veya çift çıkıntılı vb.) planlara tanzim edilecek çatılarda ise binayı oluşturan kısımlar muhtelif dikdörtgenlere ayrılarak kolay bir şekilde yapılabilir.

L şeklindeki bir bina çatısının kırma çatı şeklinde tanzim edilişi
L şeklindeki bir bina çatısının kırma çatı şeklinde tanzim edilişi
  1. Verilen plan kesik çizgilerle muhtelif kısımlarına ayrılarak dikdörtgenler oluşturulur.
  2. Tüm köşelerinden 45’lik açıortaylar (eğik mahya) çizilerek kesiştirilir. (a)
  3. Kesişen tepe noktaları düz çizgilerle uzatılarak ve diğer köşe açıortaylarıyla birleştirilerek tepe mahyası çizilir. (b)
  4. 2 no’lu tepe mahyasının uzantıları birleştirilerek 3 no’lu düşük mahya çizilir. (c)
  5. Gerekli taramalar yapılarak işlem tamamlanır. (d)
Uygulamalı Örnekler

Örnek 1

Kol uzunluk ve genişlikleri farklı U tipli kırma çatının tanzim edilişi
Kol uzunluk ve genişlikleri farklı U tipli kırma çatının tanzim edilişi

Örnek 2

Kol genişlikleri farklı T tipli kırma çatının tanzim edilişi
Kol genişlikleri farklı T tipli kırma çatının tanzim edilişi

Yamuk şeklindeki çatılarda da yine binanın tüm köşelerinden açıortaylar
alınarak işleme aynen devam edilir.

Yamuk şeklindeki bir kırma çatının tanzim edilişi
Yamuk şeklindeki bir kırma çatının tanzim edilişi

Çatı planı tanzimi tamamlandıktan sonra saçak payı kesik çizgilerle belirlenir. Uygun çatı taraması yapılır. Çatı taramasında, taramanın yönü daima yağmurun akış yönüne paralel olmalıdır.

Kırma bir çatının taranması
Kırma bir çatının taranması
Değişik Şekilli Çatı Tanzim Örnekleri
L tipli beşik çatı (A) L tipli kırma çatı (B)
L tipli beşik çatı (A) L tipli kırma çatı (B)
Saplamalı beşik çatı (A) Saplamalı kırma çatı (B)
Saplamalı beşik çatı (A) Saplamalı kırma çatı (B)

Farklı şekildeki bir çatı hem beşik, hem de kırma çatı şeklinde tanzim edilebilir. Yukarıdaki şekillerde aynı şekildeki binaların beşik ve kırma çatı modelinde tanzim edildiklerine dikkat ediniz.

Çift çıkıntılı kırma çatı tanzimi
Çift çıkıntılı kırma çatı tanzimi
Zikzak şekilli kırma çatı tanzimi
Zikzak şekilli kırma çatı tanzimi
Saplamalı (tek çıkıntılı) yamuk çatı tanzimi
Saplamalı (tek çıkıntılı) yamuk çatı tanzimi
Kol genişlikleri farklı H şekilli çatı tanzimi
Kol genişlikleri farklı H şekilli çatı tanzimi
Kol genişlikleri farklı H şekilli çatı tanzimi
Kol genişlikleri farklı H şekilli çatı tanzimi

Kaynak: İnşaat Teknolojisi Çatı Çizimi-1, Megep

Comments are closed, but trackbacks and pingbacks are open.